Адамзат тарихында ғаламат сәулет туындылары мен инженерлік шеберліктің тамаша үлгілері көп болған. Кейбірі табиғаттың өз сұлулығымен таңқалдырса, енді бірі адамның ақыл-ойы мен еңбегінің символына айналды. Бүгінгі күнге дейін олардың көпшілігі жұмбаққа толы күйінде қалып отыр. Сол себепті ғалымдар, саяхатшылар мен тарихшылар бұл нысандарды зерттеуді тоқтатқан емес. Әлемнің ең әйгілі және таңғажайып ғажайыптары — өткен өркениеттердің даналығын, рухани құндылығын және эстетикалық талғамын паш ететін ұлы мұра.

Ежелгі әлемнің жеті ғажайыбы

Бұрынғы замандарда адамдар жер бетінде ерекше әсем әрі алып құрылыс нысандарын тұрғызған. Ежелгі гректер сол ғимараттардың ішінен жеті ғажайыпты бөліп көрсеткен. Олар уақыт сынынан өте алмағанымен, тарих бетінде өз ізін мәңгі қалдырды.

  • Гиза пирамидалары. Бұл — бүгінге дейін сақталған жалғыз ежелгі ғажайып. Мысырдағы пирамидалар шамамен 4500 жыл бұрын салынған және перғауындардың мәңгілік мекені саналған. Әсіресе Хеопс пирамидасы өзінің дәлдігімен мен алып көлемімен таң қалдырады. Оның биіктігі 146 метрге жетіп, тіпті қазіргі кейбір заманауи ғимараттардан да биік болған.
  • Семирамиданың аспалы бақтары. Бұл бақтар Вавилон қаласында орналасқан делінеді. Аңызға сүйенсек, патша Навуходоносор II сүйікті жұбайы үшін биік террасалар мен жасыл өсімдіктерден тұратын керемет бақ салдырған. Суару жүйесінің күрделілігі мен архитектуралық шешімдері оны нағыз ғажайыпқа айналдырды.
  • Александрия маягы. Бұл құрылыс ежелгі Египет жағалауындағы Фарос аралында салынған. Маяк теңізшілерге бағыт беріп, мыңдаған кеменің қауіпсіз жүзуіне көмектескен. Биіктігі шамамен 130 метрге жеткен мұнара сол замандағы инженерлік ойдың шыңы болды.
  • Олимпиядағы Зевс мүсіні. Грек құдайларының патшасына арналған бұл алып ескерткіш шебер Фидийдің қолынан шыққан. Піл сүйегі мен алтыннан жасалған мүсін 12 метр биіктікте болған және Олимпия ғибадатханасында орналасқан. Ол ежелгі өнердің ұлылығын айқын көрсететін бірегей туынды саналған.
  • Эфестегі Артемида ғибадатханасы. Әлемдегі ең әсем және сәнді діни ғимараттардың бірі болған. Онда 127 мәрмәр бағана орнатылып, биіктігі 18 метрге жеткен. Ғибадатхана көптеген рет қиратылса да, оның даңқы ғасырлар бойы өшпеді.
  • Галикарнас кесенесі. Кіші Азияда орналасқан бұл құрылыс патша Мавсол мен оның жұбайы Артемисияның құрметіне салынған. «Мавзолей» сөзі осы кесенеден шыққан. Ол сәулет өнері мен мүсіннің үйлесімділігінің үлгісі болды.
  • Родос алыбы. Бұл – күн құдайы Гелиостың құрметіне орнатылған 30 метрлік қола мүсін. Ол Родос аралының кіреберісінде тұрды және еркіндіктің символы саналды. Өкінішке қарай, жер сілкінісі кезінде қирап қалған.

Ғасырлар бойы таң қалдыратын ғажайыптар

Ежелгі жеті ғажайыптың көпшілігі жойылып кеткенімен, әлемде қазіргі заманның да тамаша туындылары бар. Кейбірі табиғи құбылыстардың нәтижесі болса, енді бірі адамның ерекше еңбегінің арқасында пайда болған.

  • қытайдың ұлы қорғаны мыңдаған шақырымға созылып, аспаннан қарағанда айқын көрінеді;
  • таж махал — махаббаттың мәңгілік символына айналған сәулет жауһары;
  • мачу-пикчу қаласы — инктер өркениетінің құпиясы мен инженерлік шеберлігінің дәлелі;
  • петра қаласы — қызғылт тастардан ойып салынған архитектуралық ғажайып;
  • христос құтқарушы мүсіні — Рио-де-Жанейроның рухани белгісі және әлемнің ең танымал символдарының бірі.

Бұл нысандар адамзаттың мәдени мұрасын кеңейтіп, туристерге ғасырлардан сыр шертеді.

Табиғи ғажайыптар мен олардың сұлулығы

Табиғаттың өзі де ғажайып туындыларды жаратқан. Көптеген табиғи нысандар сұлулығымен, формасымен және түсімен адамды таңырқатады.

  • Гранд-Каньон — америкалық табиғаттың ең әсерлі көрінісі. Бұл жердің әрбір қабаты миллиондаған жылдар бойы қалыптасқан жер тарихының парағы іспетті.
  • Виктория сарқырамасы — Замбия мен Зимбабве шекарасындағы су күші мен көрінісі керемет нысан. Оны жергілікті халық «гүрілдеп тұрған түтін» деп атайды.
  • Айтна жанартауы — Италиядағы ең белсенді жанартаулардың бірі, ол әлі күнге дейін атқылауын тоқтатпаған.
  • Антарктиданың мұзды шөлдері — планетаның ең суық әрі таңғажайып аймақтарының бірі, онда табиғаттың ерекше үйлесімі байқалады.

Мұндай табиғи ғажайыптар адамзаттың кішкентай екенін және табиғаттың құдіретін еске салады.

Ғажайыптардың адамзатқа әсері

Әлем ғажайыптары тек архитектуралық туынды немесе табиғи сұлулық емес, ол — мәдениеттің, сенімнің және армандардың көрінісі. Олар адамдарды жаңа идеяларға шабыттандырады және өткеннің ұлылығын ұмытпауға үйретеді. Мысалы, Семирамиданың аспалы бақтары махаббаттың символы болса, Александрия маягы білім мен бағыттың белгісі ретінде есте қалды. Ал Олимпиядағы Зевс мүсіні рухани күш пен өнердің биіктігін көрсетті.

Адамзат тарихындағы ғажайыптар — өркениеттің ең жарқын жетістіктерінің айғағы. Олар бізге ата-бабамыздың ақыл-парасатын, ерік-жігерін және сұлулыққа деген талпынысын көрсетеді. Әлемнің ең әйгілі ғажайыптарын зерттеу арқылы біз тек өткенді ғана емес, өз болашағымызды да жақсырақ түсінеміз.

Бұл кереметтердің барлығы адамзаттың мәдени байлығы болып қала береді. Уақыт өтсе де, олардың құндылығы кемімейді, керісінше, жаңа ұрпаққа рух береді. Әлем ғажайыптары бізді таңғалдырып қана қоймай, өзіміздің өмірімізге де мән мен шабыт сыйлайды.